32, 52-71 · 15, 32-39 · 1
Grote Trap
CDNA beoordeelsoort: ja
Otis tarda · Great Bustard
Broedt ten zuiden van 55°N in versnipperd areaal in Europa, Marokko, Midden-Oosten en Centraal-Azië.
Voormalige broedvogel; niet broedend sinds 1800 (wel driemaal nestelend ongepaard; Eykman et al 1949).
De gevallen van vóór 1986 zijn niet beoordeeld of herzien; daarom worden hieronder alle meldingen in jaarverslagen over 1945-85 in Ardea en Limosa genoemd, zelfs wanneer het onbeschreven vogels betreft die in april-oktober of alleen in vlucht werden gezien. Vanaf 1986 worden alle gevallen van de soort door de CDNA beoordeeld zodat voor 1986-96 alleen de aanvaarde gevallen worden genoemd. Voor jaren met een invasie worden de aantallen van gevallen en individuen vermeld.
De soort broedde vóór 1800 in Nederland maar sindsdien niet meer. Ongepaarde vrouwtjes hebben echter wel eieren gelegd in één van de jaren 1914-18 op Ameland, Friesland (twee verzamelde eieren; LM 16: 104, 1943) en in 1947-48 te Castricum, Noord-Holland (Eykman et al 1949). Vóór 1800 arriveerden hoge aantallen in het najaar (cf Eykman et al 1949). In het begin van de 20e eeuw was de soort echter reeds een nogal zeldzame gast, gewoonlijk tijdens strenge winters (Snouckaert van Schauburg 1908). In 1997 waren nog 29 specimens aanwezig in drie belangrijke museumcollecties: 15 in NNM, Leiden (René Dekker in litt); 13 in ZMA, Amsterdam (Kees Roselaar in litt); en één in NMR, Rotterdam (Kees Moeliker in litt). Deze specimens dateerden van november (twee), december (zeven), januari (zeven), februari (10) en maart (drie). Het oudste was een adult van 7 maart 1855 te Prinsenpolder, Eiland van Dordrecht, Dordrecht, Zuid-Holland (NNM). Er bevindt zich waarschijnlijk nog een behoorlijk aantal in andere musea of in privé-collecties (cf Eykman et al 1949).
In de 20e eeuw kwamen invasies voor in 1905, 1907-09, 1912, 1917-19, 1922, 1924-28, 1940, 1969-72, 1979, 1981- 82, 1984-85 en 1987 (Eykman et al 1949, VJ 29: 1-8, 326, 1981, DB 4: 6-7, 1982; 8: 60-62, 1986). Tijdens deze invasies werden soms grote groepen gezien. De grootste telde 50 exemplaren en dateerde van 1912 te Helden, Limburg. In 1800-1950 was het vroegste geval op 10 november 1888 te Graft, Noord-Holland, en het laatste in begin april 1940 te Ambt Delden, Overijssel. In het algemeen namen de aantallen tijdens de invasies toe in december-januari om een maximum te bereiken in februari waarna er in maart nog maar weinig aankomsten waren. Dit patroon is ook te zien in het maanddiagram voor 1945-96, met meer dan 60% van de gevallen in januari-februari. Het geografische patroon voor 1945-96 toont dat de helft van de gevallen uit de oostelijke, aan Duitsland grenzende provincies kwam terwijl er weinig in westelijke, aan de Noordzee grenzende provincies waren (geen in Zeeland en slechts één op de Waddeneilanden). Uit het jaarvoorkomen is een voortgaande afname in recente jaren op te maken die overeenkomt met de dramatische achteruitgang van de soort in Midden-Europa. In 1978-87 arriveerden ook enkele geringde exemplaren die niet de voor de soort gebruikelijke schuwheid vertoonden en afkomstig waren van een herintroductieproject te Hiddensee, Duitsland (cf DB 1: 54-55, 1979 (foto). Daarentegen waren de solitaire mannetjes die in 1994-97 aanwezig waren wel schuw. Deze waren hoogstwaarschijnlijk niet afkomstig uit Duitsland waar in 1995 alleen maximaal 98 geringde, tamme, niet-wegtrekkende exemplaren leefden op twee plaatsen rond Berlijn (in 1965 werden in Oost-Duitsland nog 1530 exemplaren geteld). De dichtstbijzijnde broedpopulatie bevond zich in de 1990er jaren 1000 km naar het zuidoosten, in Zuid-Moravië, Tsjechië, waar het aantal in snel tempo was gedecimeerd van 1317 in 1990 tot hooguit zes exemplaren in 1994 (BB 88: 32, 1995). In Slowakije bevonden zich in 1994 nog 25-40 paren. In Hongarije was het aantal in 1990 afgenomen tot 1362 en de soort was toen als broedvogel verdwenen uit Oostenrijk en Polen (Peter Barthel pers comm).
Zeldzame vogels van Nederland [2001]
één geval | aantal gevallen geclusterd, zoom in voor individuele gevallen | ||
vervolglocatie van een geval | geval binnen deze gemeente, hetzij geval niet nauwkeuriger bekend, of kwetsbare plaats |
waarneming.nl
waarneming.nl
De Levende Natuur 51(1);16-16 (1948)
Limosa 21(4): 118-135 (1948)
waarneming.nl
waarneming.nl
waarneming.nl
waarneming.nl
waarneming.nl
waarneming.nl
waarneming.nl
waarneming.nl
waarneming.nl
waarneming.nl
waarneming.nl
waarneming.nl
waarneming.nl
waarneming.nl
waarneming.nl
waarneming.nl
waarneming.nl
waarneming.nl
waarneming.nl
waarneming.nl
waarneming.nl
waarneming.nl
waarneming.nl
waarneming.nl
Grote Trappen Otis tarda in Nederland en België in winter van 1978/79 [dutchbirding.nl]
waarneming.nl
DB 1:104 artikelen - Dansende Grote Trap
waarneming.nl
DB 8:60 Invasie van Grote Trap in Nederland in winter van 1984/85
waarneming.nl
waarneming.nl
waarneming.nl
waarneming.nl
DB 16:44 actueel - Grote Trap bij Meddo
DB 33:71 actueel - Mobiele Grote Trap als Kerstverrassing
DB-Actueel online - Grote Trap als kerstcadeau [dutchbirding.nl]
waarneming.nl
Grote Trap, Rilland, 25 december 2010, Albert de Jong [youtube.com]
Grote Trap, Rilland, 25 december 2010, Luuk Punt [youtube.com]